จัดฟัน

จัดฟัน เป็นการรักษาทางทันตกรรมแขนงหนึ่ง ซึ่งรักษาเกี่ยวกับการแก้ไขการเรียงตัวของฟัน เช่น ฟันซ้อนเก ฟันยื่น ฟันห่าง ฟันล่างคร่อมฟันบน เป็นต้น และนอกจากการแก้ไขการเรียงตัวของฟันแล้ว การจัดฟันก็สามารถช่วยแก้ไข หรือปรับปรุงระบบการบดเคี้ยวของคุณให้เป็นปกติอีกด้วย ซึ่งการรักษาด้วยวิธีการจัดฟัน ควรจะทำภายใต้การรักษาของทันตแพทย์เฉพาะสาขาวิชาจัดฟัน เพื่อให้ผลลัพธ์ที่ออกมาภายหลังจัดฟันนั้นดีที่สุด

ทันตแพทย์เฉพาะทางสาขาวิชาจัดฟัน จะเป็นผู้วินิจฉัย และวางแผนการรักษา ว่าผู้ป่วยควรจัดฟันหรือไม่ ถ้าควรจัดฟันควรจัดด้วยวิธีไหน ซึ่งการวิเคราะห์วินิจฉัยของทันตแพทย์ จะประกอบไปด้วยหลายขั้นตอนด้วยกัน อาทิเช่น ซักประวัติการรักษาทางการแพทย์ และทันตกรรม, พิมพ์โมเดลฟันบนและล่าง, เอ็กซเรย์ฟัน โครงสร้างกระดูกขากรรไกร และใบหน้า, ถ่ายภาพฟัน และการสบฟัน

ในบางคน หลังจากที่ทันตแทพย์จัดฟันได้ทำการตรวจ และวางแผนการรักษาเรียบร้อยแล้ว อาจต้องได้รับการรักษาทางทันตกรรมอย่างอื่นก่อนทำการจัดฟัน เช่น การอุดฟัน การขูดหินปูน การรักษาโรงเหงือกอักเสบ การถอนฟัน หรือการผ่าฟันคุด

ในกรณีที่ทันตแทพย์จัดฟันจะพิจารณาว่าควรถอนฟันหรือไม่นั้น จะขึ้นอยู่กับลักษณะของความผิดปกติของคนไข้ ว่าจำเป็นจะต้องถอนฟันหรือไม่ ถ้าต้องถอนฟัน จะต้องถอนกี่ซี และจะต้องถอนซี่ใดบ้าง ซึ่งแต่ละบุคคลการวางแผนการักษาตรงจุดนี้ก็จะแตกต่างกันไป ดังนั้นจึงไม่ใช่ผู้ป่วยทุกรายที่จะต้องถอนฟันก่อนจัดฟันเสมอไป โดยทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน จะต้องนำข้อมูลจากการตรวจหลายๆขั้นตอน ดังที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้นมาพิจารณาในละเอียดถี่ถ้วนก่อนการตัดสินใจวางแผนการรักษา

ข้อบ่งชี้ของผู้ที่ควรเข้ารับการรักษาจัดฟัน

• ผู้ที่มีฟันบนยื่นออกมาข้างหน้ามาก
• ผู้ที่มีการสบฟันแบบฟันล่างคร่อมฟันบน
• ฟันห่าง
• ฟันซ้อนเก
• ฟันสบเปิด หมายถึงเมื่อสบฟันแล้ว พบว่ามีช่องว่างเปิดระหว่างฟันบนกับฟันล่าง
• ฟันสบลึก หมายถึงเมื่อสบฟันแล้ว พบว่ามีการสบฟันที่ลึกมากกว่าปกติระหว่างฟันบน และฟันล่าง

ขั้นตอนการจัดฟัน

1. พบทันตแพทย์เฉพาะทางสาขาวิชาจัดฟัน เพื่อปรึกษาปัญหา ตรวจวิเคราะห์ และวางแผนในการรักษา
2. ทันตแพทย์จะทำการพิมพ์แบบฟัน เพื่อบันทึกรายละเอียด ตรวจสภาพฟันโดยทั่วไป การสบฟัน และเอ็กซเรย์ฟันเพื่อดูโครงสร้างของกระดูกขากรรไกร และใบหน้า
3. ตรวจสุขภาพฟันโดยทั่วไปของฟันทุกซี่ และสภาพของเหงือกทั่วไป เพื่อทำการวางแผนการรักษาว่า ต้องทำการรักษาอะไรบ้างก่อนที่จะสามารถติดเครื่องมือจัดฟันได้ เช่น ถอนฟัน อุดฟัน รักษาโรคเหงือก รักษารากฟัน ผ่าฟันคุด เป็นต้น
4. รับทราบรายละเอียดคำแนะนำ และข้อควรปฏิบัติต่าง ๆ ในการจัดฟันกับทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน

ข้อควรปฎิบัติขณะติดเครื่องมือจัดฟัน

ระหว่างทำการจัดฟัน ผู้ป่วยควรดูแลทำความสะอาดฟัน และช่องปากให้ดีอย่างสม่ำเสมอ และควรใช้แปรงสีฟันสำหรับจัดฟันโดยเฉพาะสำหรับผู้ที่ติดเครื่องมือจัดฟัน เนื่องจากฟันที่ถูกติดเครื่องมือหรืออุปกรณ์จะทำความสะอาดได้ยากกว่าเดิม เพราะอาจมีเศษอาหารเข้าไปติดตามซอกฟัน หรือระหว่างฟันกับเครื่องมือจัดฟันได้ง่าย และนอกจากการแปรงฟันแล้ว ยังมีอุปกรณ์เสริมช่วยในการทำความสะอาดช่องปากและฟันสำหรับผู้จัดฟัน เช่น แปรงซอกฟัน ไหมขัดฟัน superfloss ซึ่งทันตแทพย์จัดฟันจะเป็นผู้แนะนำในการใช้อุปกรณ์เหล่านี้ภายหลังจากที่ได้ทำการติดเครื่องมือจัดฟันให้กับคนไข้

สิ่งที่การจัดฟันไม่สามารถทำได้

การจัดฟันไม่สามารถปรับเปลี่ยนรูปหน้า เพราะเป็นการจัดฟันเพียงอย่างเดียว ทำให้โครงสร้างของใบหน้าไม่เหมือนการทำศัลยกรรม ก่อนจัดฟันจะมีการถอนฟัน และผ่าฟันคุด แต่นั่นไม่ได้ทำให้ขนาดกรามหรือขา กรรไกรเล็กลง และการใส่รีเทนเนอร์ ไม่สามารถช่วยในการลดขนาดกราม และไม่สามารถทำการปรับเปลี่ยนรูปหน้าได้ตามที่ต้องการ เหมือนอย่างที่มีคนเข้าใจผิด และไม่ได้มีอะไรรับประกันว่าทุกคนที่จัดฟันแล้วจะทำให้ใบหน้าดูดีขึ้น เพียงแต่ทำให้ฟันเรียงตัวอย่างปกติ และที่สำคัญสามารถทำหน้าที่ในการบดเคี้ยวได้ตามปกติที่ควรจะเป็น